Czy pandemia przyczyni się do demencji? Gwałtowne pogorszenie funkcji umysłowych dotyczy też osób, które nie chorowały na COVID-19

Pandemia koronawirusa odcisnęła trwałe piętno na naszym zdrowiu fizycznym i psychicznym. Gwałtowne pogorszenie naszego stanu umysłowego dotyczy przy tym nie tylko zaburzeń depresyjnych, ale także problemów kognitywnych, poznawczych – czyli związanych z pamięcią, uwagą, myśleniem, postrzeganiem, planowaniem.

Zobacz: Mgła mózgowa nie tylko z powodu COVID-19

Naukowcy brytyjscy z Uniwersytetu w Exeter i z King's College London ostrzegają, że ten skutek pandemii dotyczy również ludzi, którzy nie chorowali na COVID-19. Zbadali akurat osoby po 50. roku życia, lecz podobne efekty u siebie zaobserwowały też młodsze osoby.

Gwałtowny spadek funkcji poznawczych nastąpił zwłaszcza w pierwszym roku pandemii, między marcem 2020 r. a lutym 2021 r., a tendencja ta utrzymywała się w następnym roku – wynika z badań opublikowanych 2 listopada w „The Lancet Healthy Longevity”. To sugeruje, że negatywny wpływ pandemii na przyspieszenie spadku funkcji umysłowych wykraczał poza początkowe lockdowny.

Przyspieszone pogarszanie się funkcji poznawczych i pamięci roboczej od czasu wybuchu pandemii wynikało z działania szeregu czynników, takich jak:

• wzrost samotności,
• nasilenie depresji,
• spadek poziomu aktywności fizycznej,
• wyższe spożycie alkoholu,
• skutki samej choroby.

Analizując wpływ pandemii COVID-19 na procesy poznawcze, naukowcy przyjrzeli się funkcjom mózgu 3142 osób, które wzięły udział w badaniu „PROTECT”. Rozpoczęło się ono w 2014 r. i miało na celu uzyskanie wglądu w działanie mózgów osób powyżej 40. roku życia przez okres 25 lat. Uczestników w wieku 50-90 lat poddano testom na pamięć krótkotrwałą i zdolność do wykonywania złożonych zadań.

Następnie porównano dane zebrane przez rok od marca 2019 r. do lutego 2020 r. z wynikami z 1. roku pandemii (od marca 2020 r. do lutego 2021 r.) oraz 2. roku (od marca 2021 r. do lutego 2022 r.).

Czytaj też: COVID-19 czai się w organizmie nawet przez rok. Objawy odchodzą i wracają

– Odkryliśmy u osób w wieku 50 lat i starszych w Wielkiej Brytanii przyspieszony spadek funkcji wykonawczych i pamięci roboczej w pierwszym roku pandemii COVID-19, kiedy Wielka Brytania została poddana trzem lockdownom przez łączny okres sześciu miesięcy. Warto jednak zauważyć, że pogorszenie pamięci roboczej utrzymywało się w drugim roku pandemii, po złagodzeniu ograniczeń społecznych. Na uwagę zasługuje również skala zmian, bo wszystkie grupy – cała kohorta i poszczególne podgrupy – wykazały o ponad 50 proc. większy spadek pamięci roboczej i funkcji wykonawczych – napisali autorzy badań.

Tak duże spadki są bardzo niepokojące, ponieważ podobne procesy obserwuje się przy rozwoju chorób otępiennych, czyli demencji. Trwają wiele let i mają związek ze zmianami neurodegeneracyjnymi w mózgu i wiążą się właśnie z nasileniem działania niekorzystnych czynników psychicznych i fizycznych.

– Nasze odkrycia sugerują, że lockdowny i inne restrykcje, których doświadczyliśmy podczas pandemii, miały rzeczywisty trwały wpływ na zdrowie mózgu u osób w wieku 50 lat i starszych, nawet gdy lockdowny się skończyły. Rodzi to ważne pytanie, czy ludzie są potencjalnie bardziej narażeni na pogorszenie funkcji poznawczych, co może prowadzić do demencji – powiedziała kierująca badaniem Anne Corbett, profesor w dziedzinie badań nad demencją. – Nasze odkrycia podkreślają również potrzebę rozważenia przez decydentów szerszych skutków zdrowotnych ograniczeń, takich jak lockdowny, podczas planowania przyszłej reakcji na pandemię.

(PAP)

Źródło badań: Study Says People Over 50 Lost Brain Power in Pandemic. The Lancet Healthy Longevity
bjn/ zm/ arz